ΤΡΑΝΣ ΛΙΠΑΡΑ

ΤΡΑΝΣ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ.
Αγνωστες λέξεις, γνωστές επιπτώσεις. Τα άγνωστα στους περισσοτέρους λιπαρά της διατροφής μας, με τις γνωστότερες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας.

Η ιστορία τους. Το 1890 αναπτύσσεται η τεχνολογία της υδρογόνωσης από τον Paul Sabatier. Το 1902 ο Wilhelm Norman ανακαλύπτει πως τα υγρά έλαια μπορούν να μετατραπούν σε στερεά με τη μέθοδο της υδρογόνωσης. Ατομα υδρογόνου προστίθενται στα ακόρεστα λιπαρά μετατρέποντάς τα σε trans λιπαρά.

Το 1911 κυκλοφορήσαν τα πρώτα προϊόντα όπου φυτικά έλαια μετατρέπονται από υγρή μορφή σε στερεή. Τα προϊόντα αυτά είναι στερεά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, αλλά λιώνουν κατά το ψήσιμο. Η υψηλή θερμοκρασία τήξης και η διάρκεια ζωής που δίνουν στα προϊόντα τα κάνει ιδιαίτερα χρήσιμα και προτιμώνται κυρίως από τη βιομηχανία τροφίμων.

Πού βρίσκονται τα trans λιπαρά. Οι κύριες πηγές των trans λιπαρών είναι :

Τα προϊόντα θηλαστικών ζώων (π.χ. μοσχάρι, πρόβατο) τα οποία περιέχουν λιπαρά, όπως το γάλα και το κρέας.

Τα προϊόντα βιομηχανικής υδρογόνωσης για την παραγωγή λιπαρών κατάλληλα για αρτοσκευάσματα και φυτικά λιπαρά επάλειψης. Η μερική υδρογόνωση αυξάνει τη διάρκεια ζωής του προϊόντος και μειώνει τις απαιτήσεις ψύξης για τη διατήρησή του. Κατά το τηγάνισμα ελαίων σε υψηλές θερμοκρασίες. Η επαναλαμβανομένη χρήση του ίδιου λαδιού οδηγεί στη μεγάλη συγκέντρωση trans λιπαρών.

Επιπτώσεις στην υγεία. Ο κύριος κίνδυνος υγείας που έχει αναγνωριστεί από την κατανάλωση trans λιπαρών είναι ο αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων. Σε μια περίληψη που δημοσιεύτηκε το 2006 στο New England Journal of Medicine, αποδεικνύεται πως η κατανάλωση trans λιπαρών ακόμη και σε πολύ μικρές ποσότητες (1-3% της ημερήσιας κατανάλωσης ενέργειας) επηρεάζει όσο κανένα άλλο μακροθρεπτικό συστατικό τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων. Η ισχυρότερη απόδειξη προέρχεται από τη Μελέτη των Νοσηλευτριών (Nurse’s Health Study) όπου για κάθε 2% αύξηση των θερμίδων από trans λιπαρά, διπλασιαζόταν ο κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων. Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία πως τα trans λιπαρά αυξάνουν την LDL («κακή χοληστερίνη»), ενώ ταυτόχρονα μειώνουν την HDL («καλή χοληστερίνη»).

Σήμερα. Στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική η αναγραφή της ποσότητας των trans λιπαρών στη συσκευασία. Εάν όμως στη λίστα των συστατικών αναφέρεται ότι περιέχει μερικώς υδρογονωμένα λιπαρά ή υδρογονωμένα λιπαρά, αυτό πιθανότατα σημαίνει πως περιέχουν trans λιπαρά. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου το 2006 ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) εξέδωσε μια απόφαση όπου οι εταιρείες τροφίμων υποχρεούνται να αναγράφουν στις ετικέτες των προϊόντων τους την ποσότητα των trans λιπαρών που περιέχουν. Στη Βρετανία και στις ΗΠΑ, μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ και εστιατορίων στο πλαίσιο της εταιρικής ευθύνης προς τους καταναλωτές ανακοίνωσαν ότι θα τροποποιήσουν τα προϊόντα τους έτσι ώστε να μην περιέχουν trans λιπαρά.

Στη Δανία, έχει τεθεί ως μέγιστο όριο περιεκτικότητας σε trans λιπαρά των προϊόντων το 2%. Στην Αμερική από πέρσι απαγορεύτηκε η χρήση μαγειρικών λιπών με trans λιπαρά, ενώ από το καλοκαίρι του 2008, απαγορεύτηκε η χρήση trans λιπαρών οξέων από φυτικά λιπαρά σε όλα τα εστιατόρια, φαστ φουντ, φούρνους και γενικότερα σε όλα τα καταστήματα που διαθέτουν έτοιμα φαγητά. Τα πρόστιμα για τους παραβάτες είναι τσουχτερά και γι’ αυτό οι σεφ των εστιατορίων, οι εταιρείες αρτοσκευασμάτων και ζαχαροπλαστικής πειραματίστηκαν και τελικά κατάφεραν να τροποποιήσουν τις συνταγές τους έτσι ώστε να μην περιέχουν τα τόσο επικίνδυνα για την υγεία trans λιπαρά.

Στην Ελλάδα λίγες μόνον εταιρείες αναγράφουν την ποσότητα των trans λιπαρών στις ετικέτες των προϊόντων (καθώς δεν είναι υποχρεωτικό από τη νομοθεσία).

Συστάσεις. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) συνιστά τον περιορισμό κατανάλωσης trans λιπαρών, ενώ ο American Heart Association ορίζει ως ανώτατο όριο ημερήσιας πρόσληψης των trans λιπαρών το 1% των θερμίδων. Η CIAA όρισε την Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη (GDA) στα 20 γρ. ημερησίως για τις γυναίκες και 30 γρ. για τους άντρες.

Πώς να αποφεύγονται τα trans λιπαρά.

Για να αποφύγετε την κατανάλωση trans λιπαρών, μπορείτε:

Να αφαιρείτε το εμφανές λίπος από τα κόκκινα κρέατα.

Να καταναλώνετε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.

Να ελέγχετε τις ετικέτες των προϊόντων και να επιλέγετε αυτά που δεν περιέχουν trans λιπαρά.

Να ελέγχετε τα συστατικά των προϊόντων και να επιλέγετε αυτά που δεν περιέχουν υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα λιπαρά.

Να αποφεύγετε τα τηγανητά προϊόντα και τις υψηλές θερμοκρασίες τηγανίσματος.

Στην Ελλάδα κάποιες βιομηχανίες τροφίμων, στο πλαίσιο της εταιρικής ευθύνης και σεβόμενοι την προσπάθεια των καταναλωτών για υγιεινή διατροφή, έχουν αφαιρέσει τα trans λιπαρά από τα προϊόντα τους. Οι καταναλωτές πρέπει να ελέγχουν τον διατροφικό πίνακα για την ποσότητα των trans λιπαρών (σε περίπτωση που αναγράφονται διότι δεν είναι υποχρεωτικό) ή να ελέγχουν τη λίστα των συστατικών για την ύπαρξη μερικώς υδρογονωμένων λιπαρών, τα οποία

υποδηλώνουν ότι το προϊόν περιέχει trans λιπαρά.

Πηγή : http://www.enet.gr/?i=news.el.ygeia&id=117815

Τι είναι τα trans λίπη και πόσο επικίνδυνα είναι.

Του καθηγητή Δημήτρη Κρεμαστινού.

Διεθνώς τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα κίνημα που στοχεύει στην ελάττωση της κατανάλωσης των κεκορεσμένων λιπών τα οποία καταστρέφουν τις αρτηρίες. Τα trans λίπη είναι μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια που καθιστούν επικίνδυνη τη διατροφή μας. Και αυτό γιατί  τα trans λίπη αυξάνουν την κακή χοληστερίνη στο αίμα (LDL) και προκαλούν αύξηση των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών επεισοδίων.

Ακόμα και μικρή ελάττωση των τροφών με trans λίπη επιφέρει εντυπωσιακή ελάττωση των καρδιακών παθήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κύριο άρθρο του το πλέον έγκριτο ιατρικό περιοδικό της Αγγλίας, το BritishMedicalJournal, αναφέρεται στα trans λίπη και υποστηρίζει ότι 7.000 θάνατοι τον χρόνο μπορεί να αποτραπούν εάν ελαττωθεί μόλις κατά 1% η κατανάλωση των trans λιπαρών τροφών.

Εύλογα, κατά συνέπεια, τίθεται το ερώτημα σε ποιες τροφές υπάρχουν τα trans λίπη. Κλασικά, βρίσκονται σε διάφορες μαργαρίνες, στα φαγητά των fastfoods,σε ορισμένα μπισκότα και σε οτιδήποτε τηγανητό με υδρογονωμένα φυτικά λάδια. Άλλωστε για τον λόγο αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά να απαγορευθούν δια νόμου τα φαγητά που περιέχουν trans λίπη. Στο ίδιο άρθρο του BritishMedicalJournal αναφέρεται ότι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Harvard υποστηρίζουν την άποψη ότι η νομοθετική απαγόρευση στη Δανία και στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης δεν επηρέασε καθόλου ούτε τη γευστικότητα των φαγητών ούτε και την κατανάλωσή τους.

Το εντυπωσιακότερο ίσως στοιχείο στο παραπάνω άρθρο είναι ότι με ελάττωση κατά μόλις 1% των trans λιπαρών τροφών δεν επιτυγχάνονται μόνο 7.000 λιγότεροι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά και 11.000λιγότερες καρδιακές προσβολές.

Βέβαια αναζητώντας τη σχετική βιβλιογραφία, βρίσκει κανείς και μετριοπαθέστερες επιστημονικές απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες δεν είναι απαραίτητο να επιδιωχθεί η ολική απαγόρευση των trans λιπών.

Ορισμένες χώρες όπως η Δανία επιβάλλουν φόρο στα τρόφιμα με transλίπη που ανεβάζουν τη χοληστερίνη, δεδομένου ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοινώνει ότι 5 εκατομμύρια άνθρωποι χάνονται κάθε χρόνο από την υψηλή χοληστερίνη.

Όμως όλοι συμφωνούν ότι θα επιτευχθεί μείωση της κατανάλωσης των trans λιπών με τη νομοθετική ενθάρρυνση της δημιουργίας εστιατορίων που δεν θα διαθέτουν φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε trans λίπη.

Αναμφισβήτητα όλοι συμφωνούν πως πρέπει να αναγράφεται πάνω σε όλες τις συσκευασίες των τροφών η περιεκτικότητά τους σε υδρογονωμένα φυτικά λάδια, δηλαδή σε trans λίπη.

Είναι επίσης αναγκαίο να επιδιωχθεί μία λεπτομερέστερη διαφώτιση για τους κινδύνους από τη διατροφή με trans λίπη, του πληθυσμού και ιδιαίτερα των νέων ατόμων και των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων, που καταφεύγουν ευκολότερα στα φαγητά των fastfoods.Η καμπάνια αυτή πρέπει να αρχίζει μέσα στα σχολεία με ένα μάθημα αγωγής Υγείας που να διδάσκεται από ειδικά εκπαιδευμένους δασκάλους.

Πολλοί ίσως θεωρήσουν ορισμένες από τις παραπάνω θέσεις υπερβολικές. Όμως αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι παραδοσιακές περιοχές και κυρίως τα νησιά του Αιγαίου, που οι κάτοικοί τους διατρέφονταν κυρίως με αγνό ελαιόλαδο και ψάρια, και παρουσίαζαν μικρότερη συχνότητα σε εκδηλώσεις καρδιοπαθειών και θανάτων, σήμερα οι ίδιες περιοχές είναι πρακτικά αγνώριστες.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Κρήτη και η Κέρκυρα που πριν 30 περίπου χρόνια οι κάτοικοί τους συμμετείχαν στην περίφημη μελέτη των επτά χωρών που απέδειξε ότι οι Έλληνες λόγω του τρόπου ζωής τους είχαν από τα χαμηλότερα στο κόσμο ποσοστά σε εμφράγματα.

Δυστυχώς σήμερα, η νοσηρότητα και οι θάνατοι από καρδιοαγγειακές παθήσεις των περιοχών αυτών έχουν εξισωθεί με τις περιοχές εκείνες της Ευρώπης που οι πληθυσμοί τους διατρέφονταν με ζωικά λίπη και που σήμερα αναγκάζονται να υιοθετήσουν τη διατροφή των κατοίκων με αγνό μεσογειακό ελαιόλαδο.

Το ελαιόλαδο, μαζί με τα όσπρια αποτελούν το οπλοστάσιο της μεσογειακής διατροφής που από όλους αναγνωρίζεται ως ιδεώδης υγιεινή διατροφή.

Πηγή : http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&articleID=16524&ct=9

ΤΡΑΝΣ ΛΙΠΑΡΑ : Tο επικίνδυνο λίπος που κυκλοφορεί σε επεξεργασμένα τρόφιμα.

Ανοίγεις το πακέτο, κοιτάς με λαιμαργία την κρέμα του μπισκότου και πας να το βάλεις στο στόμα σου. Σκέψου το καλά, γιατί μόλις αντίκρισες ένα πολύ βλαβερό είδος λίπους. Είναι γνωστά ως τρανς λιπαρά οξέα και κάτι έχεις ακούσει ή διαβάσει γι' αυτά, αλλά δεν τα θεωρείς και ιδιαίτερα επικίνδυνα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι εταιρείες τροφίμων δεν είναι υποχρεωμένες να τα αναγράφουν στις ετικέτες τους. Τα λιπαρά τρανς είναι απλώς φυτικά έλαια που τους έχει προστεθεί υδρογόνο και είναι γνωστά και ως υδρογονωμένα έλαια. Χρησιμοποιούνται σε χιλιάδες επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως μπισκότα, κέικ, τηγανητές πατάτες. Τα φυτικά έλαια είναι αρκετά αθώα, ωστόσο η υδρογόνωση τα μετατρέπει σε κακά και ολέθρια λίπη. Είναι το λίπος που δυσκολεύεσαι να χωνέψεις, ανεβάζει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και αυξάνει επικίνδυνα τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Αν νόμιζες ότι το βούτυρο κάνει κακό, τα τρανς λιπαρά είναι ακόμα χειρότερα. Μπορούν να εξασθενήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να προκαλέσουν διαβήτη. Είναι σχεδόν καλύτερο να τρως βούτυρο και μπέικον.

Ερευνητές του Χάρβαρντ υπολογίζουν ότι τα τρανς λιπαρά οξέα συμβάλλουν σε 30.000 (και άνω) πρόωρους θανάτους το χρόνο - κι αυτό μόνο στις Η.Π.Α. Γιατί λοιπόν οι αρχές δεν έχουν αλλάξει τη νομοθεσία και δεν έχουν πιέσει τις εταιρείες τροφίμων να αποκαλύψουν τις ποσότητες τρανς λίπους που περιέχονται στα προϊόντα τους; Μια σκέψη είναι ο φόβος. Οι εταιρείες τροφίμων ανησυχούν ότι αν το κοινό μάθει πραγματικά πόσο επικίνδυνο λίπος υπάρχει σε κάποια προϊόντα, θα σταματήσουμε να τα αγοράζουμε (κι αυτό μπορεί να στοιχίσει).

Τρανς λιπαρά, μάθημα 1ο.

Η ιστορία των τρανς λιπαρών οξέων ξεκίνησε τη δεκαετία του '50, όταν επιστήμονες διαπίστωσαν ότι υπήρχε σχέση μεταξύ κορεσμένου λίπους, χοληστερόλης και καρδιακών παθήσεων. Μετά από αυτή την ανακάλυψη, οι εταιρείες τροφίμων προσπάθησαν να βρουν τρόπο να κόψουν τα κορεσμένα λιπαρά από τα προϊόντα τους. Η άμεση λύση: η παλιά διαδικασία, γνωστή ως μερική υδρογόνωση. Φυτικά έλαια συνδυάζονται με υδρογόνο και θερμαίνονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Τα μόρια του λαδιού θερμαίνονται, δεσμεύονται με το υδρογόνο, δημιουργώντας νέα τεχνητή ουσία ονομαζόμενη τρανς λίπος.

Η μεταμόρφωση; Από υγρό σε στερεό. Ξαφνικά, τα υδρογονωμένα έλαια είχαν τεράστια επιτυχία. Αρεσε στα εστιατόρια, γιατί μπορούσαν να γεμίσουν τις φριτέζες τους με αυτό το λίπος και να το χρησιμοποιούν όλη την ημέρα χωρίς να καπνίζει. Το υδρογονωμένο λίπος είναι επίσης πιο φτηνό από το βούτυρο κι έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Ετσι, τα φαστφουντάδικα μπορούσαν να το χρησιμοποιούν επανειλημμένως για να τηγανίζουν η να αγοράζουν τεράστιες ποσότητες και να το αποθηκεύουν στις αποθήκες τους χωρίς να ανησυχούν ότι θα χαλάσει.Αν τα υδρογονωμένα λίπη ήταν μια ευκολία για τους εστιάτορες, για τις εταιρείες τροφίμων ήταν δώρο Θεού. Τα τρανς λιπαρά έκαναν πιο τραγανά τα πατατάκια και τα κρακεράκια κι έδωσαν στους παραγωγούς την ευκαιρία να προσθέσουν την υπέροχη γεύση λίπους σε μέρη που δεν μπορούσαν πριν. Για παράδειγμα, ενώ τα κανονικά φυτικά έλαια θα διέρρεαν από μαζικής παραγωγής μπισκότα, αφήνοντας ένα λιπαρό υπόλειμμα, με τα τρανς θα ήταν διαφορετικά. Εφόσον τα μόρια στα τρανς λιπαρά μετατρέπονται σε στερεά σε θερμοκρασία δωματίου, οι παραγωγοί μπορούσαν τώρα να προσθέσουν λίπος στα προϊόντα τους, κάνοντας μια ένεση λίπους και γεύσης που δεν μπορεί να διαφύγει από πουθενά. Συνδυάζοντας και το γεγονός ότι είχαν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, είναι φανερό γιατί η αγορά σνακ και junk food είχε τόση μεγάλη ανάπτυξη. Ομως, όλο αυτό το λίπος έχει και την τιμή του.

Ανατομία ενός δολοφόνου.

Εφόσον τα τρανς λιπαρά οξέα δεν εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στη φύση, ο οργανισμός δυσκολεύεται να τα επεξεργαστεί σε σχέση με άλλα λίπη. Ετσι, ενώ έχεις ξεχάσει το ντόνατ που έφαγες το πρωί, τα τρανς λιπαρά παραμένουν στον οργανισμό σου. Ο πρώτος στόχος τους; Η καρδιά σου. Ο Μπρους Χόλαμπ, Ph.D., καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γκουέλφ στον Καναδά, επισημαίνει: «Εκτός του ότι τα τρανς λιπαρά οξέα αυξάνουν τα επίπεδα κακής χοληστερόλης (LDL) και τριγλυκεριδίων στο αίμα, χαμηλώνουν τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης (HDL). Επιπλέον, τα τρανς αυξάνουν μία ουσία, γνωστή ως λιποπρωτεΐνη Α. Οσο πιο πολλή λιποπρωτεΐνη Α έχεις στον οργανισμό σου τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εμφανίσεις καρδιακή πάθηση». Ερευνα του Χάρβαρντ, που έγινε σε 80.000 άτομα, έδειξε ότι η λήψη -μόνο- 3% των ημερησίων θερμίδων από τρανς λιπαρά αυξάνει την πιθανότητα καρδιακού επεισοδίου κατά 50%. Για να καταλάβεις, 3% των θερμίδων μιας ημέρας είναι περίπου 7 γραμμάρια τρανς λιπαρά οξέα. Και το κακό δεν σταματά εκεί. Δίαιτα υψηλή σε τρανς λιπαρά οξέα είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για διαβήτη και ο ρόλος του είναι αρκετά μεγάλος: ερευνητές του Χάρβαρντ, που μελέτησαν όλα τα προηγούμενα δημοσιευμένα στοιχεία των τρανς λιπαρών οξέων, διαπίστωσαν ότι τα άτομα που είχαν τη μεγαλύτερη ημερήσια κατανάλωση τρανς λιπαρών, ήταν και αυτά με τη μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Συνδυάζοντας αυτά τα στοιχεία με αναφορές που δείχνουν ότι τα τρανς λιπαρά οξέα μπορούν και να προωθήσουν την απώλεια μυϊκής μάζας ή και να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου, δεν είναι τυχαίο που η επιστημονική κοινότητα συνιστά δραστική μείωση κατανάλωσης προϊόντων που περιέχουν υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα λιπαρά οξέα. Το συμπέρασμα; Δεν υπάρχει ασφαλές όριο κατανάλωσης των τρανς.

Η νομοθεσία των τρανς.

Πρώτη ήταν η Δανία, η οποία -έχοντας στόχο τη μείωση καρδιακών παθήσεων και την προστασία του κοινού- εισήγαγε νόμο που είναι σε ισχύ από τον Ιούνιο του 2003. Ο νόμος αυτός περιορίζει τα επίπεδα τρανς λιπαρών οξέων σε 2 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια λίπους ή ελαίου που υπάρχει στο προϊόν. Αυτός ο νόμος δεν ισχύει για τα τρανς που υπάρχουν στη φύση και στο συζευγμένο λινολεϊκό οξύ. Στις  Η.Π.Α., ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δημοσίευσε τελική απόφαση, η οποία υποχρεώνει τις εταιρείες τροφίμων να αναγράφουν στις ετικέτες των προϊόντων (τροφές και διατροφικά συμπληρώματα) την ποσότητα τρανς λιπαρών οξέων. Η απόφαση αυτή θα ισχύει από τον Ιανουάριο του 2006.

Στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση δεν υπάρχει νόμος που να βάζει όριο στην ποσότητα τρανς λιπαρών οξέων ούτε να αναγράφεται η ποσότητα τρανς λιπαρών οξέων στις ετικέτες των τροφίμων. Ωστόσο, η νομοθεσία επιβάλλει στις εταιρείες να αναγράφουν αν ένα προϊόν περιέχει υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα λίπη στα συστατικά του. Κατά αυτό τον τρόπο, αποφεύγοντας τα προϊόντα που περιέχουν αυτά τα συστατικά, αποφεύγεις και τα τρανς.

Τα καλά τρανς λιπαρά οξέα.

Με τόσες αποδείξεις κατά των τρανς λιπαρών οξέων, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι -τουλάχιστον- ένας μακρινός συγγενής της οικογένειας τρανς λιπαρών οξέων μπορεί να σου κάνει καλό. Αυτή η ουσία είναι το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (CLA) που υπάρχει στη φύση, κυρίως στο βοδινό κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (όπως το τυρί, το γιαούρτι και το γάλα). Θεώρησέ το κάτι σαν το άσπρο πρόβατο ανάμεσα στην οικογένεια τρανς των μαύρων προβάτων.

Το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ δεν έχει καμία σχέση με τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη, αλλά η δομή των μορίων του CLA έχει αρκετά κοινά στοιχεία με αυτή των τρανς λιπαρών οξέων, ώστε οι επιστήμονες να τα κατατάσσουν στην ίδια κατηγορία. Αν και η έρευνα σε αυτό το θέμα είναι σε αρχικό στάδιο, πολλές υποσχόμενες μελέτες δείχνουν ότι το CLA μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους και να προστατέψει από καρκίνο, διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο - οι ίδιες ασθένειες προκαλούν τα κακά υδρογονωμένα λίπη. Σύμφωνα με τη Μάρθα Μπελούρι, Ph.D., R.D., καθηγήτρια διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, αν δεν προσέξουμε είναι πολύ πιθανό το CLA να ταξινομηθεί μαζί με όλα τα άλλα τρανς στις ετικέτες τροφίμων. Αν συμβεί αυτό, ο καταναλωτής θα προσπαθήσει να κόψει όλα τα τρανς λιπαρά από τη διατροφή του και θα καταλήξει να αποφεύγει κάποιες σημαντικές κι ευεργετικές τροφές.

Τι μπορείς να κάνεις... Εως ότου υπάρξει νόμος, ο οποίος θα υποχρεώνει τις εταιρείες να αναγράφουν στις ετικέτες τους τα τρανς λιπαρά, μπορείς να ακολουθήσεις μερικές οδηγίες για να αποφύγεις αυτά τα λίπη από τις τροφές που τρως.

...Στο Σούπερ Μάρκετ

* Κοίτα καλά τα συστατικά ενός προϊόντος. Παρατήρησε αν υπάρχουν οι όροι υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα. Οσο πιο ψηλά βρίσκονται στη λίστα των συστατικών τόσο μεγαλύτερη είναι και η ποσότητα των τρανς.

* Αποκωδικοποίησε την ετικέτα. Για παράδειγμα, αν ένα προϊόν περιέχει συνολικά 7 γραμμάρια λιπαρά, από τα οποία 1,5 γραμμάριο είναι κορεσμένα, 0,5 γραμμάριο είναι πολυακόρεστα και 3 γραμμάρια είναι μονοακόρεστα. Πρόσθεσε όλα αυτά τα λιπαρά κι έχεις 5 γραμμάρια. Αφαιρώντας τα 5 από τα 7  σου μένουν 2 γραμμάρια, που είναι και η ποσότητα των τρανς λιπαρών οξέων σε αυτό το προϊόν.

* Προτίμησε μαργαρίνες ή spread που δεν περιέχουν υδρογονωμένα λίπη. Οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες προσφέρουν μαργαρίνες που δεν περιέχουν υδρογονωμένα λίπη.

* Προσοχή σε παραπλανητικές ετικέτες. Προϊόντα που αναγράφουν χωρίς χοληστερίνη, χαμηλό σε χοληστερίνη, χωρίς κορεσμένα λιπαρά, κατάλληλο για χορτοφάγους, δεν σημαίνει ότι δεν περιέχουν τρανς λιπαρά. Αν όμως αναγράφουν χωρίς λιπαρά, τότε είναι και χωρίς τρανς λιπαρά.

* Προτίμησε βιολογικά προϊόντα. Εχουν υποστεί λιγότερη επεξεργασία και το πιο πιθανό είναι να περιέχουν λιγότερα τρανς λιπαρά.

* Σημείωση : Αυτό δεν ισχύει για όλες τις εταιρείες που παράγουν αυτά τα τρόφιμα. Αρκεί να κοιτάξεις την ετικέτα και να διαλέξεις αυτά τα προϊόντα που δεν περιέχουν υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα λίπη.

...Στο Σπίτι

* Προτίμησε ένα πρωτεϊνούχο πρωινό (όπως αυγά αντί για μπισκότα).

* Αν τρως κορν φλέικς, προτίμησε αυτά που δεν έχουν λιπαρά.

* Φτιάξε ένα ρολό σάντουιτς με τορτίγια αντί για άσπρο ψωμί.

...Εξω για Φαγητό

* Ρώτα τι λάδι χρησιμοποιούν στο μαγείρεμα. Πρέπει να είναι λάδι και όχι κάποιο άλλο στέρεο λίπος.

* Παράγγειλε φαγητά που είναι ψητά, βραστά ή στη σχάρα - όχι τηγανητά.

* Απόφυγε τη μαγιονέζα στα σάντουιτς, προτίμησε μουστάρδα ή κέτσαπ.

* Αν παραγγείλεις πατάτες, χρησιμοποίησε μία χαρτοπετσέτα ώστε να απορροφήσει όσο λάδι γίνεται.

* Απόφυγε ψωμιά. Πολλές φορές περιέχουν τρανς λιπαρά. Προτίμησε μία βραστή ή ψητή πατάτα η μία σαλάτα.

* Για επιδόρπιο, προτίμησε γιαούρτι ή παγωτό αντί για κέικ, μπισκότα ή πίτες.