ΑΛΚΟΟΛ. Ποιά είναι τα οφέλη του;
'Μέτρον άριστον', η πολυδιατυπωμένη αυτή αρχή στο χώρο της Διατροφής φαίνεται ότι ταιριάζει απόλυτα σε ότι αφορά την κατανάλωση αλκοόλ και τις διάφορες παθήσεις. Πράγματι, μελέτες στο χώρο έχουν δείξει ότι η σχέση κατανάλωσης αλκοόλ και καρδιοαγγειακών παθήσεων έχει το σχήμα U (καμπύλη-U) όπου η μηδενική πρόσληψη αλκοόλ δεν προστατεύει, η μέτρια πρόσληψη (πυθμένας) σχετίζεται με τα χαμηλότερα κρούσματα και η μεγάλη κατανάλωση οδηγεί σε αυξημένα κρούσματα.
Το επιστημονικό ενδιαφέρον κέντρισε η παρατήρηση ότι οι Γάλλοι, αν και καταναλώνουν 2 με 3 φορές περισσότερο κορεσμένο λίπος από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, έχουν επίσης υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης, ωστόσο εμφανίζουν κατά 2.5 φορές μικρότερο κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο. Τα πρώτα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν πως το κρασί είναι αυτό που τους ... σώζει. Έτσι το περίφημο 'Γαλλικό παράδοξο' άνοιξε το δρόμο για το συνεχώς αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον σχετικά με τα οφέλη του κρασιού.
'Μέτρον άριστον', η πολυδιατυπωμένη αυτή αρχή στο χώρο της Διατροφής φαίνεται ότι ταιριάζει απόλυτα σε ότι αφορά την κατανάλωση αλκοόλ και τις διάφορες παθήσεις. Πράγματι, μελέτες στο χώρο έχουν δείξει ότι η σχέση κατανάλωσης αλκοόλ και καρδιοαγγειακών παθήσεων έχει το σχήμα U (καμπύλη-U) όπου η μηδενική πρόσληψη αλκοόλ δεν προστατεύει, η μέτρια πρόσληψη (πυθμένας) σχετίζεται με τα χαμηλότερα κρούσματα και η μεγάλη κατανάλωση οδηγεί σε αυξημένα κρούσματα.
Το επιστημονικό ενδιαφέρον κέντρισε η παρατήρηση ότι οι Γάλλοι, αν και καταναλώνουν 2 με 3 φορές περισσότερο κορεσμένο λίπος από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, έχουν επίσης υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης, ωστόσο εμφανίζουν κατά 2.5 φορές μικρότερο κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο. Τα πρώτα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν πως το κρασί είναι αυτό που τους ... σώζει. Έτσι το περίφημο 'Γαλλικό παράδοξο' άνοιξε το δρόμο για το συνεχώς αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον σχετικά με τα οφέλη του κρασιού.
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι: η ευεργετική δράση κατά των καρδιαγγειακών αφορά μόνο το κρασί ή και άλλα αλκοολούχα; Η απάντηση είναι πως τα οφέλη φάνηκαν και σε άλλα αλκοολούχα, όπως τη μπύρα για παράδειγμα, αλλά σε πολύ μικρότερη έκταση από ότι στο κρασί. Αυτό συμβαίνει γιατί η ευεργετική δράση του κρασιού δεν έχει να κάνει τόσο με την περιεκτικότητά του σε αλκοόλ, αλλά κυρίως λόγω των αντιοξειδωτικών συστατικών που περιέχει. Μάλιστα έρευνες που έγιναν με κρασί χωρίς αλκοόλ έδειξαν πως εξακολουθεί να έχει θετικές επιδράσεις στην καρδιά.
Επίσης, έρευνες που έγιναν και σύγκριναν την ευεργετική δράση αντιοξειδωτικών διαφόρων χυμών με το χυμό σταφυλιού έδειξαν πως τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στο σταφύλι ασκούν πολύ εντονότερη καρδιοπροστατευτική δράση. Μάλιστα, οι ευεργετικές αυτές επιδράσεις επικεντρώνονται στο κόκκινο κρασί, όπου ξεχωρίζει το αντιοξειδωτικό ρεσβερατρόλη (βρίσκεται στη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών).
Η κύρια ευεργετική δράση του κρασιού εστιάζεται στην αύξηση της καλής χοληστερόλης, HDL. Γνωρίζουμε ότι η κακή χοληστερόλη, LDL, μεταφέρει το μόριο της χοληστερόλης στο ενδοθήλιο και αυτό εκεί εναποτίθεται συμμετέχοντας στη δημιουργία αθηροματογόνου πλάκας (το πουρί που ευθύνεται για το φράξιμο των αρτηριών) και η καλή είναι αυτή που απομακρύνει το μόριο της χοληστερόλης, απομακρύνοντας ταυτόχρονα και τον κίνδυνο.
Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει βρεθεί ότι βοηθά στην αύξηση της καλής χοληστερόλης.
Παράλληλα, η κατανάλωση αλκοόλ έχει σχετισθεί με τη μείωση διαφόρων παραγόντων που συμμετέχουν στο σχηματισμό θρόμβων και φράσσουν τα αγγεία. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει προκύψει για έναν παράγοντα που λέγεται αγγειοδιασταλτικότητα του αγγείου και αφορά την ιδιότητα του αγγείου να εμφανίζει μία μορφή ελαστικότητας. Όσο πιο ελαστικό είναι το αγγείο τόσο λιγότερο επικίνδυνη είναι η θρόμβωση, γιατί το αγγείο μπορεί να επιτρέπει τη δίοδο του αίματος. Αντίθετα, όσο πιο άκαμπτο είναι το αγγείο (κάτι που συμβαίνει με τη μεγάλη κατανάλωση καφέ κα νικοτίνης) τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος απόφραξης. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το κόκκινο κρασί αυξάνει την αγγειοδιασταλτικότητα των αγγείων, γεγονός που έχει καθοριστικό ρόλο στην καλή λειτουργία της καρδιάς.
Παράλληλα, η κατανάλωση αλκοόλ έχει σχετισθεί με τη μείωση διαφόρων παραγόντων που συμμετέχουν στο σχηματισμό θρόμβων και φράσσουν τα αγγεία. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει προκύψει για έναν παράγοντα που λέγεται αγγειοδιασταλτικότητα του αγγείου και αφορά την ιδιότητα του αγγείου να εμφανίζει μία μορφή ελαστικότητας. Όσο πιο ελαστικό είναι το αγγείο τόσο λιγότερο επικίνδυνη είναι η θρόμβωση, γιατί το αγγείο μπορεί να επιτρέπει τη δίοδο του αίματος. Αντίθετα, όσο πιο άκαμπτο είναι το αγγείο (κάτι που συμβαίνει με τη μεγάλη κατανάλωση καφέ κα νικοτίνης) τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος απόφραξης. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το κόκκινο κρασί αυξάνει την αγγειοδιασταλτικότητα των αγγείων, γεγονός που έχει καθοριστικό ρόλο στην καλή λειτουργία της καρδιάς.
Συστάσεις
- Μπορείτε να πίνετε 1 ποτήρι κρασί κάθε μέρα.
- Επίσης ένα ποτήρι μπύρα (250 ml) έχει περίπου τις ίδιες θερμίδες με ένα ποτήρι (120 ml) κρασί.
- Προσοχή γιατί το κρασί αυξάνει τη διάθεση και μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πρόσληψη τροφής.
1 ποτήρι κρασί μας δίνει περίπου 80 θερμίδες. - Προσοχή στα συνοδευτικά του οινοπνεύματος όπως ξηροί καρποί, τυριά. Αλλαντικά. Εξαιτίας του αλατιού και των συντηρητικών αυξάνουν τη δίψα και παρασύρεται ο οργανισμός μας προσπαθώντας να ξεδιψάσει πίνοντας περισσότερο.
- Το αλκοόλ δεν ξεδιψά. Αντιθέτως αυξάνει τη διούρηση, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις απαιτήσεις του οργανισμού σε νερό.
- Δεν ξεδιψάμε πίνοντας μπύρα.
- Το αλκοόλ ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος και γι αυτό το επιθυμούμε περισσότερο το χειμώνα.
ΚΡΑΣΙ
Το θέμα της επίδρασης του κρασιού στην υγεία έχει απασχολήσει σημαντικά την επιστημονική και ιατρική κοινότητα κατά τα τελευταία χρόνια. Η αφορμή για τις μελέτες αυτές, εκτός φυσικά από το γεγονός ότι το κρασί ήταν και παραμένει πολύ δημοφιλές, είναι το «Γαλλικό παράδοξο».
Το κόκκινο κρασί, η καρδία και το Γαλλικό παράδοξο.
Το "Γαλλικό παράδοξο" είναι το γνωστό φαινόμενο που πρώτα παρατηρήθηκε στη Γαλλία, όπου ενώ οι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τυριών και άλλων λιπαρών στη διατροφή τους, εντούτοις έχουν χαμηλό ποσοστό καρδιακών προβλημάτων σε σύγκριση με αυτό που θα αναμενόταν.
Το κόκκινο κρασί, η καρδία και το Γαλλικό παράδοξο.
Το "Γαλλικό παράδοξο" είναι το γνωστό φαινόμενο που πρώτα παρατηρήθηκε στη Γαλλία, όπου ενώ οι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τυριών και άλλων λιπαρών στη διατροφή τους, εντούτοις έχουν χαμηλό ποσοστό καρδιακών προβλημάτων σε σύγκριση με αυτό που θα αναμενόταν.
Το παράδοξο, οφείλεται κυρίως, σύμφωνα με τους ερευνητές, στη μέτρια κατανάλωση κρασιού με 1 ή 2 ποτήρια κόκκινο κρασί την ημέρα, που είναι πολύ διαδεδομένη συνήθεια στη Γαλλία. Φαίνεται ότι αυτοί που έχουν μια μέτρια κατανάλωση κρασιού είναι πιο υγιείς απ' αυτούς που πίνουν άλλα αλκοολούχα ποτά ή δεν πίνουν καθόλου αλκοόλ. Η μέτρια κατανάλωση του κρασιού σχετίσθηκε με λιγότερο κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες όπως εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιοπάθειες, καρκίνο του πνεύμονα, καρκίνο του άνω πεπτικού συστήματος και μικρότερη συχνότητα θανάτου. Μήπως όμως τα καλά που φαίνεται να φέρνει το κρασί δεν οφείλονται στο ίδιο αλλά στο γεγονός ότι αυτοί που έχουν τη συνήθεια να πίνουν κρασί είναι υγιέστεροι για άλλους λόγους;
Οι επιστήμονες λένε ότι αυτοί που έχουν προτίμηση στο να πίνουν κρασί, όπως επίσης και οι γονείς τους, έχουν κατά γενικό κανόνα ψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Παράλληλα οι φίλοι του κρασιού χαρακτηρίζονται από ψηλότερο δείκτη νοημοσύνης και παρουσιάζουν ένα ψηλότερο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Το κρασί, όταν καταναλώνεται με μέτρο, έχει σίγουρα θετικές επιδράσεις στην υγεία. Όμως αυτοί που πίνουν κρασί είναι πιο ευτυχισμένοι, υγιέστεροι, πλουσιότεροι και σοφότεροι όχι μόνο λόγω του ότι πίνουν κρασί αλλά διότι έχουν καλύτερη ψυχολογική και νοητική λειτουργία και ψηλότερο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Το κρασί έχει ευεργετικές επιδράσεις στον άνθρωπο διότι περιέχει τις πολυφαινόλες που είναι χαρακτηριστικές χρωστικές ουσίες που προέρχονται από τα σταφύλια. Οι πολυφαινόλες συμβάλλουν στην καταστολή δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας που στενεύει και αποφράσσει τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδίας προκαλώντας έμφραγμα. Θα συγκρατήσουμε ότι η μέτρια κατανάλωση του κόκκινου κρασιού μπορεί να έχει προστατευτική δράση για την καρδία. Η συμπερίληψη καθημερινά, μικρών ποσοτήτων κόκκινου κρασιού στη διατροφή μας, σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία υγιεινής διατροφής μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα.
Οι επιστήμονες λένε ότι αυτοί που έχουν προτίμηση στο να πίνουν κρασί, όπως επίσης και οι γονείς τους, έχουν κατά γενικό κανόνα ψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Παράλληλα οι φίλοι του κρασιού χαρακτηρίζονται από ψηλότερο δείκτη νοημοσύνης και παρουσιάζουν ένα ψηλότερο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Το κρασί, όταν καταναλώνεται με μέτρο, έχει σίγουρα θετικές επιδράσεις στην υγεία. Όμως αυτοί που πίνουν κρασί είναι πιο ευτυχισμένοι, υγιέστεροι, πλουσιότεροι και σοφότεροι όχι μόνο λόγω του ότι πίνουν κρασί αλλά διότι έχουν καλύτερη ψυχολογική και νοητική λειτουργία και ψηλότερο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Το κρασί έχει ευεργετικές επιδράσεις στον άνθρωπο διότι περιέχει τις πολυφαινόλες που είναι χαρακτηριστικές χρωστικές ουσίες που προέρχονται από τα σταφύλια. Οι πολυφαινόλες συμβάλλουν στην καταστολή δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας που στενεύει και αποφράσσει τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδίας προκαλώντας έμφραγμα. Θα συγκρατήσουμε ότι η μέτρια κατανάλωση του κόκκινου κρασιού μπορεί να έχει προστατευτική δράση για την καρδία. Η συμπερίληψη καθημερινά, μικρών ποσοτήτων κόκκινου κρασιού στη διατροφή μας, σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία υγιεινής διατροφής μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα.
Τώρα ακόμη μια έρευνα σε μια ιδιόμορφη ομάδα ασθενών πολύ ψηλού κινδύνου για καρδιακά προβλήματα, έρχεται να τεκμηριώσει με αντικειμενικά ευρήματα τις ευεργετικές δράσεις για την καρδία που έχει το κόκκινο κρασί. Συγκεκριμένα, Αυστραλοί γιατροί μελέτησαν 350 ασθενείς, άνδρες και γυναίκες οι οποίοι ήσαν παχύσαρκοι (Δείκτης Μάζας Σώματος μεγαλύτερος από 35). Εξέτασαν την κατανάλωση σε κρασί και άλλα αλκοολούχα ποτά που είχαν οι ασθενείς αυτοί και μέτρησαν στο αίμα τους την ομοκυστεϊνη.
Η ομοκυστεϊνη είναι ένα αμινοξύ του οποίου οι αυξημένες συγκεντρώσεις, είναι βλαβερές για το καρδιαγγειακό σύστημα. Τα ψηλά επίπεδα του αμινοξέως αυτού συσχετίζονται με απώλεια μνήμης, με καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια.
Επίσης τα επίπεδα της ομοκυστεϊνης μέσα στο αίμα αυξάνονται με την ηλικία και έχουν συσχετισθεί με την αιτιολογία της ασθένειας του Άλτσχάιμερ. Τα ευρήματα των Αυστραλών γιατρών έδειξαν ότι μεταξύ των παχύσαρκων ασθενών, αυτοί οι οποίοι είχαν μια μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού, είχαν επίπεδα ομοκυστεϊνης αίματος που ήταν 17% χαμηλότερα από αυτούς που δεν κατανάλωναν αλκοόλ. Αυτοί οι οποίοι κατανάλωναν άλλα αλκοολούχα ποτά, είχαν επίπεδα ομοκυστεϊνης που ήταν 13% χαμηλότερα από αυτούς που δεν έπιναν καθόλου αλκοόλ.
Τα χαμηλότερα επίπεδα ομοκυστεϊνης παρατηρούνταν σε άτομα που έπιναν μέχρι 100 γραμμάρια κρασιού (6 έως 8 ποτήρια των 5 ουγκιών) εβδομαδιαίως. Η μείωση των επιπέδων της ομοκυστεϊνης που προκαλεί το κρασί μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακά αγγειακά επεισόδια στους παχύσαρκους ασθενείς. Πρέπει να προσθέσουμε ότι και άλλες έρευνες που εξέτασαν το ίδιο πρόβλημα, έδειξαν ότι τα νοσηρά ψηλά επίπεδα της ομοκυστεϊνης μειώνονται όχι μόνο από το κρασί αλλά και από το φυλλικό οξύ, τη βιταμίνη Β12 και τη βιταμίνη Β6.
Το φυλλικό οξύ περιέχεται σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σε δημητριακά, στα φασόλια, στα αβοκάντο, στις μπανάνες, στο χυμό πορτοκαλιού, στα σπαράγγια και στη ζύμη.
Η βιταμίνη Β6 περιέχεται μέσα στο ψάρι, στο κρέας πουλερικών, στη σόγια, στα δημητριακά, στα μπιζέλια, στους ξηρούς καρπούς και στις μπανάνες.
Η βιταμίνη Β12 περιέχεται μέσα στο ψάρι, το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι χορτο-φάγοι που δεν τρωνε καθόλου τρόφιμα ζωικής προέλευσης, χρειάζονται να παίρνουν βιταμίνη Β12. Συμπερασματικά θα τονίσουμε ότι μια υγιής διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες και μια μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού μπορούν να μειώνουν τα επίπεδα της ομοκυστεϊνης στο αίμα, με ευεργετικά αποτελέσματα για την καρδία και άλλα συστήματα του οργανισμού.
Το κόκκινο κρασί και η πρόληψη του καρκίνου
Το κόκκινο κρασί είναι μια πλούσια πηγή βιολογικά ενεργών φυτοχημικών ουσιών, οι οποίες περιέχονται μέσα στα φυτά. Ιδιαίτερα το κρασί, περιέχει αξιόλογες ποσότητες πολυφαινολών μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται οι κατεχίνες και η ρεσβερατρόλη. Η ρεσβερατρόλη και οι κατεχίνες έχουν αντι-οξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Το κόκκινο κρασί είναι μια πλούσια πηγή βιολογικά ενεργών φυτοχημικών ουσιών, οι οποίες περιέχονται μέσα στα φυτά.
Ιδιαίτερα το κρασί, περιέχει αξιόλογες ποσότητες πολυφαινολών μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται οι κατεχίνες και η ρεσβερατρόλη. Η ρεσβερατρόλη και οι κατεχίνες έχουν αντι-οξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Τι είναι οι πολυφαινόλες και πως δρουν προληπτικά εναντίον του καρκίνου;
Οι πολυφαινόλες είναι αντι-οξειδωτικές φυτοχημικές ενώσεις που βρίσκονται μέσα στη φλούδα και στα κουκούτσια των σταφυλιών. Όταν κατασκευάζεται κρασί από τα σταφύλια, η αλκοόλη που δημιουργείται από τη ζύμωση, διαλύει τις πολυφαινόλες που περιέχονται μέσα στη φλούδα και στα κουκούτσια των σταφυλιών.
Το κόκκινο κρασί περιέχει περισσότερες πολυφαινόλες παρά το άσπρο κρασί, διότι η κατασκευή άσπρου κρασιού επιβάλλει την αφαίρεση της φλούδας των σταφυλιών μετά το λιώσιμο. Οι φαινόλες στο κόκκινο κρασί περιλαμβάνουν τις κατεχίνες, τις επικατεχίνες και το gallic acid.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι πολυφαινόλες έχουν αντι-οξειδωτικές ιδιότητες. Οι αντι-οξειδωτικές ουσίες έχουν την ιδιότητα να προστατεύουν τα κύτταρα του οργανισμού από βλάβες που υφίστανται από τις κανονικές αντιδράσεις του μεταβολισμού. Κατά τις διαδικασίες αυτές απελευθερώνονται ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, οι οποίες οξειδώνουν και έτσι βλάπτουν το DNA, τις μεμβράνες και τις πρωτεΐνες των κυττάρων.
Οι βλάβες που υφίστανται τα κύτταρα του οργανισμού λόγω της οξείδωσης από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που δημιουργούνται από το μεταβολισμό, έχουν θεωρηθεί ότι εμπλέκονται στη γένεση του καρκίνου.
Έρευνες που έχουν γίνει σχετικά με τις αντι-οξειδωτικές ουσίες που περιέχονται μέσα στο κρασί, έδειξαν ότι μπορούν να βοηθήσουν στην καταστολή της γένεσης ορισμένων καρκίνων.
Τι είναι η ρεσβερατρόλη και πως δρα προληπτικά εναντίον του καρκίνου;
Η ρεσβερατρόλη είναι ένας τύπος πολυφαινόλης που ονομάζεται φυτοαλεξίνη. Είναι μια κατηγορία χημικών ενώσεων που ο ρόλος τους είναι να προστατεύουν τα φυτά από τις ασθένειες.
Τα φυτά όταν δεχθούν επιθέσεις από μύκητες ή άλλα μικρόβια, όταν υποστούν οποιασδήποτε μορφής ζημιά, στρες ή ακόμη σε μια προσπάθεια να εξουδετερώσουν τις νοσηρές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας, παράγουν για να προστα-τευθούν τη ρεσβερατρόλη. Το κόκκινο κρασί περιέχει ψηλές ποσότητες ρεσβερατρόλης όπως επίσης τα σταφύλια, τα βατόμουρα, τα φυστίκια και άλλα φυτά. Σε πειράματα σε ζώα, η ρεσβερατρόλη φάνηκε ότι μειώνει τη συχνότητα του καρκίνου διότι παρεμβαίνει σε διάφορα στάδια της γένεσης του καρκίνου καταστέλλοντας την καρκινοποίηση κυττάρων.
Η ρεσβερατρόλη, εκτός από την αντι-οξειδωτική της δράση, καταστέλλει και μεγάλο φάσμα καρκίνων, τουλάχιστο στο επίπεδο που μπορεί να ερευνηθεί σε καλλιέργειες κυττάρων στο εργαστήριο. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι μειώνει τη φλεγμονή, μειώνει τη σύνθεση πρωτεϊνών (NF kappa B), που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού όταν αυτός δέχεται επίθεση. Η πρωτεΐνη NF kappa B εμπλέκεται στην ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων και των μεταστάσεων.
Κόκκινο κρασί εναντίον καρκίνου του προστάτη.
Το κόκκινο κρασί περιέχει ουσίες οι οποίες μπορούν να καταστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του καρκίνου του προστάτη. Επιπρόσθετα οι ουσίες αυτές του κόκκινου κρασιού, προκαλούν στα καρκινικά κύτταρα του προστάτη το μηχανισμό της απόπτωσης. Το φαινόμενο της απόπτωσης είναι η φυσική οδός που ακολουθούν όλα τα κανονικά κύτταρα που τα οδηγεί στο θάνατο. Η καταστολή του πολλαπλασιασμού των κυττάρων του καρκίνου του προστάτη και ο μηχανισμός της απόπτωσης που προκαλεί το κόκκινο κρασί, οφείλονται σε 5 διαφορετικές φυσικές χημικές ουσίες που περιέχονται μέσα σε αυτό. Οι ουσίες αυτές ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των πολυφαινολών. Οι πολυφαινόλες περιέχονται μέσα στο κόκκινο κρασί όπως επίσης και μέσα στα φρούτα, τα λαχανικά και το τσάι.
Τα σημαντικά αυτά ευρήματα προέκυψαν από εργαστηριακές έρευνες που έκαναν Ισπανοί γιατροί από τη Μαδρίτη. Οι ερευνητές έβαλαν κάτω από συνθήκες εργαστηρίου, κύτταρα καρκίνου του προστάτη να αναπτυχθούν μαζί με κάθε μια από τις 5 διαφορετικές πολυφαινόλες που περιέχονται μέσα στο κόκκινο κρασί (gallic acid, tannic acid, morin, quercertin, rutin).
Τα αποτελέσματα τους ήσαν πολύ ενδεικτικά διότι οι ουσίες αυτές στο εργαστήριο, κατέστελλαν τον καρκίνο του προστάτη και προκαλούσαν την απόπτωση, δηλαδή το θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Με βάση τα δεδομένα αυτά είναι σημαντικό τώρα να γίνουν κλινικές μελέτες που να μπορέσουν να αποδείξουν κατά πόσο εκδηλώνονται στον ανθρώπινο οργανισμό οι αντικαρκινικές ιδιότητες των ουσιών αυτών.
Ο καρκίνος του προστάτη παρουσιάζει μια συνεχή, ανησυχητική, αυξητική τάση. Στους Μεσογειακούς πληθυσμούς η συχνότητα της ασθένειας αυτής είναι χαμηλότερη. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο λόγος για τη διαφορά αυτή, είναι η γνωστή Μεσογειακή διατροφή. Η Μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φρέσκα φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελαιόλαδο, κόκκινο κρασί και δημητριακά. Είναι επίσης χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρές ουσίες ζωικής προέλευσης.
Η διατροφή αυτή είναι πλούσια σε αντι-οξειδωτικές ουσίες όπως οι πολυφαινόλες και σύμφωνα με τους ερευνητές είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο στις Μεσογειακές χώρες η συχνότητα του καρκίνου του προστάτη είναι χαμηλότερη.
Οι επιδημιολογικές διαπιστώσεις οδήγησαν τους ερευνητές στο να κάνουν εργαστηριακές έρευνες που ανέδειξαν τις συγκεκριμένες αντικαρκινικές δράσεις ορισμένων αντι-οξειδωτικών ουσιών που περιέχονται μέσα στο κρασί αλλά και σε άλλα τρόφιμα της Μεσογειακής διατροφής. Εκείνο που εναπομένει να γίνει τώρα είναι να φανεί πλέον από κλινικές μελέτες κατά πόσο οι ουσίες αυτές μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη ή ακόμη και στην θεραπεία της σοβαρής αυτής μάστιγας.
Τι έχουν δείξει μέχρι σήμερα οι έρευνες για το κόκκινο κρασί;
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει έρευνες, σε καλλιέργειες κυττάρων και σε πειραματόζωα, που αφορούσαν τις επιδράσεις του κόκκινου κρασιού σε διάφορους τύπους καρκίνου όπως για παράδειγμα καρκίνο του μαστού, λευχαιμία, προστάτη και καρκίνους του δέρματος. Οι έρευνες συνεχίζονται για τις προληπτικές δράσεις της ρεσβερατρόλης εναντίον του καρκίνου.
Πρόσφατα αποτελέσματα από έρευνες που έγιναν σε ζώα, έδειξαν ότι η αντι-φλεγμονώδης ιδιότητα της ρεσβερατρόλης, πιθανόν να είναι ένας αποτελεσματικός παράγοντας για την χημειοπροφύλαξη σε στάδια της γένεσης, δημιουργίας, προώθησης και εξάπλωσης του καρκίνου. Τελειώνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι βρισκόμαστε μόνο στα αρχικά στάδια των ερευνών που αφορούν τη διακρίβωση των σχέσεων της κατανάλωσης κόκκινου κρασιού και καρκίνου στον άνθρωπο.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε ότι η υπερβολική κατανάλωση και κατάχρηση του αλκοόλ, μπορεί να έχει αντίθετα αποτε-λέσματα και να οδηγήσει στην δημιουργία ορισμένων καρκίνων όπως για παράδειγμα καρκίνο του ήπατος. Παράλληλα,
θα προσθέσουμε ότι, όλο και περισσότερα στοιχεία συνηγορούν στο γεγονός ότι οι ευεργετικές δράσεις του κρασιού, οφείλονται όχι στο αλκοόλ που περιέχει αλλά στα μη αλκοολούχα συστατικά του, που προέρχονται από τα σταφύλια.
Γιατί το κόκκινο κρασί κάνει καλό στην υγεία;
Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι το κόκκινο κρασί σε αντίθεση με άλλα κρασιά και αλκοολούχα ποτά, έχει ευεργετικές δράσεις για την καρδία. Η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου που προκαλείται από την στένωση ή και απόφραξη των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας από τις αθηρωματικές πλάκες.
Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι το κόκκινο κρασί σε αντίθεση με άλλα κρασιά και αλκοολούχα ποτά, έχει ευεργετικές δράσεις για την καρδία. Η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου που προκαλείται από την στένωση ή και απόφραξη των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας από τις αθηρωματικές πλάκες.
Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι το κόκκινο κρασί σε αντίθεση με άλλα κρασιά και αλκοολούχα ποτά, έχει ευεργετικές δράσεις για την καρδία. Η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου που προκαλείται από την στένωση ή και απόφραξη των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας από τις αθηρωματικές πλάκες.
Ο τρόπος δράσης του κόκκινου κρασιού δεν έχει κατανοηθεί πλήρως μέχρι σήμερα και αποτελεί το αντικείμενο αρκετών ερευνών. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι μόνο το κόκκινο κρασί έχει την προστατευτική αυτή δράση ενώ το άσπρο κρασί, το ροζέ και τα άλλα είδη αλκοόλ δεν έχουν τη δράση αυτή. Ο Για χρόνια τώρα έχει αποδειχθεί ότι ορισμένα επιδημιολογικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα το Γαλλικό παράδοξο οφείλονται στην μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού.
Επίσης θεωρείται ότι εν μέρει τα ευεργετικά αποτελέσματα της γνωστής Μεσογειακής δίαιτας, μπορεί να οφείλονται στο κρασί που συνήθως τη συνοδεύει. Ερευνητές από το Λονδίνο έχουν ανακαλύψει ότι ο λόγος για τον οποίο το κόκκινο κρασί
έχει τα αποτελέσματα αυτά, είναι διότι περιέχει τις πολυφενόλες που είναι χαρακτηριστικές χρωστικές ουσίες που προέρχο-νται από τα σταφύλια. Οι πολυφενόλες δρουν καταστέλλοντας τη δράση μιας πρωτείνης στον οργανισμό που ονομάζεται endothelin-1 (ET-1). Η πρωτείνη αυτή έχει την ιδιότητα να προκαλεί συστολή των αγγείων και εμπλέκεται στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας με εναποθέσεις λιπιδίων στο εσωτερικό των αρτηριών. Με αυτό τον τρόπο η ET-1 προκαλεί στένωση των αγγείων και κίνδυνο απόφραξης και κατά συνέπεια κίνδυνο εμφράγματος. Οι ερευνητές μελέτησαν 23 είδη κόκκινου κρασιού, 4 είδη άσπρου κρασιού, 1 είδος ροζέ κρασιού και ένα είδος χυμού σταφυλιού. Τα ευρήματά τους έδειξαν ότι όσο περισσότερες πολυφενόλες περιείχε ένα κρασί τόσο μεγαλύτερη ήταν η μείωση των επιπέδων της πρωτείνης ET-1. Το άσπρο και το ροζέ κρασί, που περιέχουν ελάχιστες ή καθόλου πολυφενόλες δεν είχαν καμία δράση στα επίπεδα της ET-1. Επίσης πολύ σημαντικό ο χυμός του κόκκινου σταφυλιού που περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφενολών δεν είχε δράση εναντίον τηςET-1. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ερευνητών ότι κατά τη διάρκεια οινοποίησης συμβαίνουν κάποιες αλλαγές στις πολυφενόλες που τις καθιστούν ικανές να καταστέλλουν την παραγωγή και δράση της ET-1. Από όλα τα κόκκινα κρασιά που διερευνήθηκαν φάνηκε ότι μια συγκεκριμένη ποικιλία, το Cabernet Sauvignon, είχε την καλύτερη αποτελεσματικότητα εναντίον της πρωτείνης ET-1. Άλλες έρευνες που προσπάθησαν να βρουν τους λόγους για τους οποίους το κόκκινο κρασί είναι καλό για την υγεία έδειξαν ότι οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες των πολυφενολών μπορεί να είναι ο κύριος τρόπος της ευεργετικής τους δράσης. Συμπερασματικά θα συγκρατήσουμε ότι η μέτρια κατανάλωση του κόκκινου κρασιού μπορεί να έχει προστατευτική δράση για την καρδία. Η συμπερίληψη καθημερινά, μικρών ποσοτήτων κόκκινου κρασιού στη διατροφή μας, σε συνδυασμό με τα άλλα στοιχεία της υγιούς διατροφής μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα.
Κόκκινο κρασί εναντίον νόσου Αλτσχάιμερ.
Το κόκκινο κρασί δια μέσου της αντι-οξειδωτικής ουσίας ρεσβερατρόλης που περιέχει, μπορεί να προσφέρει προστασία στους νευρώνες του εγκεφάλου και να προφυλάσσει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ.Το κόκκινο κρασί δια μέσου της αντι-οξειδωτικής ουσίας ρεσβερατρόλης που περιέχει, μπορεί να προσφέρει προστασία στους νευρώνες του εγκεφάλου και να προφυλάσσει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Είναι γνωστό ότι η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού, 1 έως 2 ποτήρια ημερησίως, έχει ευεργετικές δράσεις για την καρδία και το αγγειακό σύστημα. Παράλληλα μια σειρά από εργαστηριακά και επιδημιολογικά δεδομένα συσχετίζουν τη ρεσβερατρόλη του κόκκινου κρασιού με αντικαρκινικές ιδιότητες. Όσον αφορά τη σχέση κατανάλωσης κόκκινου κρασιού και κινδύνου για νόσο του Αλτσχάιμερ, βρέθηκε σε επιδημιολογικές έρευνες ότι η μέτρια κατανάλωση του δημοφιλούς από αρχαιοτάτων χρόνων ποτού, συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από την εν λόγω νόσο. Η νόσος του Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση στον εγκέφαλο της β αμυλοειδούς πρωτεΐνης που σχηματίζει γεροντικές πλάκες. Δημιουργείται μια φλεγμονώδης αντίδραση με αποτέλεσμα να καταστρέφο-νται οι νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ελβετοί επιστήμονες διεξήγαγαν πρόσφατα πειράματα με καλλιέργειες κυττάρων για να εξετάσουν κατά πόσο η ρεσβερατρόλη έχει προστατευτικό ρόλο για τους νευρώνες. Συγκεκριμένα εξέτασαν τον τρόπο που δρα η ρεσβερατρόλη στις καλλιέργειες των κυττάρων όταν αυτά υποβάλλονται στο οξειδωτικό στρες που τους προκαλεί η παθολογική β αμυλοειδής πρωτεΐνη. Τα ευρήματα των Ελβετών ερευνητών έδειξαν ότι η ρεσβερατρόλη βοηθά τα κύτταρα να επιβιώσουν όταν υποβάλλονται σε οξειδωτικό στρες. Συγκεκριμένα συμβάλλει στην αύξηση της δράσης της γλουταθειόνης εντός των κυττάρων. Η γλουταθειόνη είναι πρωτεΐνη που έχει σημαντικό ρόλο στην εξουδετέρωση των βλαβερών για τα κύτταρα οξειδωτικών ουσιών. Το συμπέρασμα τους είναι ότι η ρεσβερατρόλη του κόκκινου κρασιού, έχει προστατευτικό ρόλο για τους νευρώνες του εγκεφάλου. Παράλληλα οι ερευνητές τονίζουν ότι είναι η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού που αναμένεται να έχει προστατευτική δράση για τον εγκέφαλο. Διότι η αυξημένη πρόσληψη κρασιού, λόγω του αλκοόλ που περιέχεται σε αυτό, μπορεί να έχει τοξική δράση στα νευρικά κύτταρα.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ περιγράφηκε για πρωτη φορά από τον Alois Alzheimer. Επρόκειτο για μια γυναίκα 51 ετών που παρουσίαζε εκφυλισμό των πνευματικών της ικανοτήτων. Στον εγκέφαλό της βρέθηκαν πλάκες αμυλοειδούς και νευροϊνίδια. Οι αλλοιώσεις στη νόσο εμφανίζονται κυρίως στον εγκεφαλικό φλοιό, στον ιππόκαμπο και στον αμυγδαλοειδή πυρήνα.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ (ΝΑ), είναι μια προοδευτική, εκφυλιστική πάθηση του νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από απώλεια της μνήμης, σταδιακή χειροτέρευση της ομιλίας, χειροτέρευση της ικανότητας κρίσης, αδιαφορία και περιορισμό των ικανοτήτων που χρειάζονται συντονισμό όρασης και χώρου. Οι κινητικές ικανότητες διατηρούνται.
Αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες μετά από τις καρδιακές παθήσεις, τον καρκίνο και τα εγκεφαλικά επεισόδια. Με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης που έχουμε σήμερα, η συχνότητα της νόσου αυξάνεται. Τα ιατρικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που συνοδεύουν την κατάσταση αυτή γίνονται οξύτερα.
Είναι αναγκαίο να βρεθούν καλύτεροι τρόποι θεραπείας και ιδιαίτερα πρόληψης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Για τους λόγους αυτούς πιστεύουμε ότι η περαιτέρω διερεύνηση του ρόλου της μέτριας κατανάλωσης του κόκκινου κρασιού στην νόσο είναι αναγκαία και μπορεί να ιδιαίτερα αποδοτική για τη δημόσια υγεία.
ΜΠΥΡΑ
Η μπύρα παρασκευάζεται από φυσικές πρώτες ύλες με υψηλή διατροφική αξία όπως είναι το κριθάρι, η μαγιά, τα δημητριακά και το νερό, οι οποίες συμβάλλουν σ’έναν υγιεινό τρόπο ζωής και μια ισορροπημένη διατροφή. Η μπύρα διαθέτει πολλά ωφέλιμα συστατικά όπως είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες, τα μεταλλικά άλατα, τα ιχνοστοιχεία και οι βιταμίνες (κυρίως του συμπλέγματος Β).
Προσφέρει πολλές βιταμίνες στον οργανισμό αλλά καμιά τροφή δεν παρέχει το σύνολο των ζωτικών ιχνοστοιχείων που χρειάζεται ο οργανισμός γι’αυτό πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο για μια ισορροπημένη διατροφή. Η μπύρα αποτελείται από νερό σε ποσοστό περίπου 93% και είναι ένα δροσιστικό ποτό με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Τα ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, όπως η μπύρα, απορροφούνται πιο αργά από το στομάχι με αποτέλεσμα και η συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα να είναι χαμηλή.
Τα φυσικά συστατικά της μπύρας και η συμβολή αυτών στην υγεία του ανθρώπου.
Η ήπια κατανάλωση μπύρας σχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιοαγγειακών παθήσεων όχι μόνο λόγω της μικρής περιεκτικότητας σε αλκοόλ αλλά και στα συστατικά που περιέχει όπως είναι τα αντιοξειδωτικά στοιχεία, τα ιχνοστοιχεία και οι βιταμίνες που έχουν προστατευτική δράση. Η μπύρα αποτελεί πηγή διαλυτών ινών που προέρχονται από τα κυτταρικά τοιχώματα του κριθαριού. Δύο ποτήρια μπύρα περιέχουν περίπου το 10% των συνιστώμενων καθημερινών αναγκών σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, επιβραδύνουν την πέψη και απορρόφηση του φαγητού και μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης.
Αντιοξειδωτικά στοιχεία. Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία στη μπύρα βρίσκονται στο κριθάρι και στο λυκίσκο. Η ποσότητα αντιοξειδωτικών στη μπύρα εξαρτάται από το είδος της μπύρας, τα ακατέργαστα υλικά και την διαδικασία παρασκευής. Η μπύρα περιέχει τα διπλάσια αντιοξειδωτικά σε σχέση με το λευκό κρασί αλλά τα μισά από το κόκκινο. Έρευνες έδειξαν η περιεκτικότητα αίματος σε αντιοξειδωτικά αυξάνεται με την κατανάλωση μπύρας που σημαίνει ότι απορροφάται ευκολότερα από τον οργανισμό. Τα στοιχεία αυτά έχουν προστατευτικό ρόλο έναντι του καρκίνου χάρη στην δράση των ελεύθερων ριζών καθώς παίζουν και σημαντικό ρόλο στην μείωση των καρδιακών παθήσεων γιατί παρεμποδίζουν την θρόμβωση.
Βιταμίνες. Η μπύρα είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και κυρίως νιασίνη, ριβοφλαμίνη (Β2), πυριδοξίνη (Β6), φολικό οξύ (Β9), και κοβαλαμίνη (Β12). Η μπύρα αποτελεί τη φυσική πηγή της βιταμίνης Β12 η οποία είναι απαραίτητη για τον οργανισμό. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β δρουν προστατευτικά στον οργανισμό από τις καρδιοαγγειακές παθήσεις και είναι περισσότερο ωφέλιμη από το κρασί. Επίσης, μειώνει και τα επίπεδα της ομοκυστείνης όπως είναι η κακή χοληστερόλη.
Λυκίσκος. Ο λυκίσκος βρίσκεται σε αφθονία μέσα στη μπύρα και τα άνθη λυκίσκου που προστίθενται κατά την επεξεργασία της λειτουργούν ως φυσικά συντηρητικά και αρωματικά. Ο λυκίσκος περιέχει φλαβονοειδή που έχουν προστατευτικές ιδιότητες σε κάποιες ασθένειες και βοηθούν στην καταπολέμηση κάποιων ειδών καρκίνου.
Μεταλλικά στοιχεία. Η μπύρα περιέχει κάλιο σε υψηλή συγκέντρωση ενώ στο νάτριο είναι χαμηλή. Επίσης, περιέχει ασβέστιο και αρκετό μαγνήσιο το οποίο είναι χρήσιμο κατά της πέτρας της χολής, της απόφραξης των χοληφόρων οδών και του ύπατος. Έρευνες απέδειξαν πως η καθημερινή κατανάλωση ενός ποτηριού μπύρας μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στα νεφρά.
Η μπύρα παχαίνει; Η μπύρα δεν περιέχει λίπος και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα. Οι θερμίδες της οφείλονται κυρίως στο αλκοόλ και η θερμιδική της αξία είναι χαμηλότερη από άλλα ποτά αλλά καταναλώνεται πάντα σε μεγάλες ποσότητες. Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η κατανάλωση μπύρας δεν σχετίζεται με την αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος και με την παχυσαρκία. Αντιθέτως, η ήπια κατανάλωση μπύρας σχετίζεται με χαμηλότερο ΔΜΣ στις γυναίκες.
ΟΥΖΟ
Το γνωρίσαμε και το αγαπήσαμε κυρίως χάρη στους μικρασιάτες πρόσφυγες αποσταγματοποιούς. Ιδιαίτερες πατρίδες του θεωρούνται η Λέσβος και η Χίος, αλλά μακρόχρονη παράδοση έχει και η Βόρεια Ελλάδα. Από το 1989, το ούζο αποτελεί αναγνωρισμένο εθνικό προϊόν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ονομασία «ούζο», δηλαδή, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για άλλα ευρωπαϊκά ποτά.
Τι μπαίνει στο καζάνι; Αν και υπάρχουν πολλές «συνταγές» -εξού και τα ούζα με διαφορετικό άρωμα και γεύση-, τα βασικά συστατικά για την παρασκευή ούζου είναι δύο: η αλκοόλη και οι αρωματικοί σπόροι.
Η πρώτη ύλη: Καθαρή αλκοόλη (96% vol) γεωργικής προέλευσης (π.χ. από την απόσταξη σιτηρών, σταφίδας και κυρίως μελάσας).
Η απόσταξη: Η αλκοόλη αποστάζεται ξανά, μαζί με αρωματικούς σπόρους που προστίθενται στον άμβυκα (καζάνι απόσταξης). Στους σπόρους περιλαμβάνονται απαραιτήτως το γλυκάνισο, αλλά και ο αστεροειδής άνισος, ο μάραθος, η μαστίχα Χίου, το κόλιαντρο και το κάρδαμο. Επίσης, ανάλογα με τη «συνταγή», προστίθενται και άλλα βότανα, όπως η κανέλα, η μέντα, το τζίντζερ, η ρίζα αγγελικής, το γαρίφαλο, το φλαμούρι, αλλά ακόμη και φλούδες από πορτοκάλι, νεράντζι, μανταρίνι ή λεμόνι!
Το τελικό απόσταγμα: Το τελικό απόσταγμα ονομάζεται «100% απόσταγμα ούζου» και μπορεί να καταναλωθεί μόνο εάν αραιωθεί με νερό, έως ότου φτάσει τους 38-42% αλκοολικούς βαθμούς.
Τι να γράφει η ετικέτα; «Από απόσταξη 100%» Πρόκειται για καθαρό απόσταγμα ούζου, αραιωμένο με νερό, σύμφωνα με τη διαδικασία που μόλις περιγράψαμε. Τα ούζα αυτά θεωρούνται ιδιαίτερα αρωματικά και ποιοτικά.
«Απλό» ούζο Εάν στην ετικέτα δεν αναγράφεται η ένδειξη «από απόσταξη 100%», αυτό σημαίνει ότι το εν λόγω ούζο περιέχει καθαρό απόσταγμα ούζου σε ποσοστό τουλάχιστον 20% (είναι το κατώτερο όριο που προβλέπει ο νόμος). Το υπόλοιπο 80% του ποτού αποτελείται από αλκοόλη, νερό και αρώματα, με κυρίαρχο την ανηθόλη -το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου-, ίσως και ζάχαρη. Το ούζο αυτό είναι, επομένως, προϊόν ανάμειξης συστατικών.
Τι μπαίνει στο καζάνι; Αν και υπάρχουν πολλές «συνταγές» -εξού και τα ούζα με διαφορετικό άρωμα και γεύση-, τα βασικά συστατικά για την παρασκευή ούζου είναι δύο: η αλκοόλη και οι αρωματικοί σπόροι.
Η πρώτη ύλη: Καθαρή αλκοόλη (96% vol) γεωργικής προέλευσης (π.χ. από την απόσταξη σιτηρών, σταφίδας και κυρίως μελάσας).
Η απόσταξη: Η αλκοόλη αποστάζεται ξανά, μαζί με αρωματικούς σπόρους που προστίθενται στον άμβυκα (καζάνι απόσταξης). Στους σπόρους περιλαμβάνονται απαραιτήτως το γλυκάνισο, αλλά και ο αστεροειδής άνισος, ο μάραθος, η μαστίχα Χίου, το κόλιαντρο και το κάρδαμο. Επίσης, ανάλογα με τη «συνταγή», προστίθενται και άλλα βότανα, όπως η κανέλα, η μέντα, το τζίντζερ, η ρίζα αγγελικής, το γαρίφαλο, το φλαμούρι, αλλά ακόμη και φλούδες από πορτοκάλι, νεράντζι, μανταρίνι ή λεμόνι!
Το τελικό απόσταγμα: Το τελικό απόσταγμα ονομάζεται «100% απόσταγμα ούζου» και μπορεί να καταναλωθεί μόνο εάν αραιωθεί με νερό, έως ότου φτάσει τους 38-42% αλκοολικούς βαθμούς.
Τι να γράφει η ετικέτα; «Από απόσταξη 100%» Πρόκειται για καθαρό απόσταγμα ούζου, αραιωμένο με νερό, σύμφωνα με τη διαδικασία που μόλις περιγράψαμε. Τα ούζα αυτά θεωρούνται ιδιαίτερα αρωματικά και ποιοτικά.
«Απλό» ούζο Εάν στην ετικέτα δεν αναγράφεται η ένδειξη «από απόσταξη 100%», αυτό σημαίνει ότι το εν λόγω ούζο περιέχει καθαρό απόσταγμα ούζου σε ποσοστό τουλάχιστον 20% (είναι το κατώτερο όριο που προβλέπει ο νόμος). Το υπόλοιπο 80% του ποτού αποτελείται από αλκοόλη, νερό και αρώματα, με κυρίαρχο την ανηθόλη -το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου-, ίσως και ζάχαρη. Το ούζο αυτό είναι, επομένως, προϊόν ανάμειξης συστατικών.
Ούζο και στον καφέ; Παλαιότερα, οι... μερακλήδες, κυρίως στην επαρχία, συνήθιζαν να πίνουν εναλλάξ λίγες γουλιές ελληνικού καφέ και λίγες γουλιές από το ποτήρι του ούζου που είχαν πλάι στο φλιτζάνι του καφέ. Σήμερα, οι πιο μοντέρνες εκδοχές προτείνουν λίγες σταγόνες ούζου απευθείας στον καφέ, είτε είναι ελληνικός είτε εσπρέσο είτε φραπέ.
Με πάγο ή χωρίς; Με πάγο και λίγο κρύο νερό σε ψηλόλιγνο ποτήρι, αν και υπάρχουν ορισμένοι που το προτιμούν σκέτο (ανέρωτο). Το χαρακτηριστικό άσπρισμα του ούζου μετά την προσθήκη νερού οφείλεται στο γλυκάνισο που περιέχει.
Πριν ή μετά το φαγητό; Το ούζο είναι απεριτίφ, δηλαδή πίνεται πριν από το φαγητό για να «ανοίξει» την όρεξη. H ανηθόλη -το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου- θεωρείται ότι έχει «ορεξιογόνο» δράση.
Με τι μεζέ; Το ούζο είναι γλυκόπιοτο, αλλά και δυνατό. Του ταιριάζουν οι αλμυρές, πικάντικες και υπόξινες γεύσεις, αν και η επιλογή του μεζέ εξαρτάται από τα γούστα κάθε πότη, καθώς και από τη «γεωγραφία» του εκάστοτε τόπου. Στα παρα-θαλάσσια μέρη, κυριαρχούν τα ψαράκια και τα θαλασσινά, όπως ξιδάτος ή τηγανητός γαύρος, τσίρος, σαρδέλες κλπ., ενώ στις ορεινές περιοχές οι μεζέδες είναι πιο «βαρείς», όπως τουρσί, λουκάνικα, πικάντικα τυριά κλπ. Πάντως, ο πιο κλασικός ουζομεζές είναι οι ελιές, με μια φέτα ψωμί, ένα κομμάτι τυρί, μια ντομάτα κομμένη στα τέσσερα και μια φέτα αγγούρι.
Πριν ή μετά το φαγητό; Το ούζο είναι απεριτίφ, δηλαδή πίνεται πριν από το φαγητό για να «ανοίξει» την όρεξη. H ανηθόλη -το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου- θεωρείται ότι έχει «ορεξιογόνο» δράση.
Με τι μεζέ; Το ούζο είναι γλυκόπιοτο, αλλά και δυνατό. Του ταιριάζουν οι αλμυρές, πικάντικες και υπόξινες γεύσεις, αν και η επιλογή του μεζέ εξαρτάται από τα γούστα κάθε πότη, καθώς και από τη «γεωγραφία» του εκάστοτε τόπου. Στα παρα-θαλάσσια μέρη, κυριαρχούν τα ψαράκια και τα θαλασσινά, όπως ξιδάτος ή τηγανητός γαύρος, τσίρος, σαρδέλες κλπ., ενώ στις ορεινές περιοχές οι μεζέδες είναι πιο «βαρείς», όπως τουρσί, λουκάνικα, πικάντικα τυριά κλπ. Πάντως, ο πιο κλασικός ουζομεζές είναι οι ελιές, με μια φέτα ψωμί, ένα κομμάτι τυρί, μια ντομάτα κομμένη στα τέσσερα και μια φέτα αγγούρι.
Πόσες θερμίδες έχει ένα ποτηράκι; Ένα ποτηράκι ούζο ή τσίπουρο έχει 120-150 θερμίδες. Η θερμιδική διαφορά εξαρτάται από τους αλκοολικούς βαθμούς του αποστάγματος όσο υψηλότεροι οι βαθμοί τόσο περισσότερες οι θερμίδες.
Πώς επιδρά. Αν και δεν υπάρχουν επιστημονικές μελέτες για τη δράση των λευκών αποσταγμάτων, ωστόσο οι ειδικοί εκτιμούν ότι, ως αλκοολούχα ποτά, σε μικρές δόσεις (1-2 ποτηράκια) το ούζο και το τσίπουρο παρέχουν οφέλη στην υγεία.
Το ούζο «ανοίγει» την όρεξη χάρη στην ανηθόλη, το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου, που περιέχει. Το γλυκάνισο, που δίνει τη χαρακτηριστική γεύση στο ούζο, θεωρείται ότι βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου των τροφών. Επίσης, κατευνάζει τις συσπάσεις του εντέρου, ενώ έχει και ήπια αντιπαρασιτική δράση στο έντερο. Επιπλέον, το ούζο προκαλεί αγγειοδιαστολή και μειώνει την αρτηριακή πίεση.
Το ούζο «ανοίγει» την όρεξη χάρη στην ανηθόλη, το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου, που περιέχει. Το γλυκάνισο, που δίνει τη χαρακτηριστική γεύση στο ούζο, θεωρείται ότι βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου των τροφών. Επίσης, κατευνάζει τις συσπάσεις του εντέρου, ενώ έχει και ήπια αντιπαρασιτική δράση στο έντερο. Επιπλέον, το ούζο προκαλεί αγγειοδιαστολή και μειώνει την αρτηριακή πίεση.
ΤΣΙΠΟΥΡΟ
Το πρώτο που πρέπει να διευκρινίσουμε είναι ότι η ρακή, το τσίπουρο και η τσικουδιά είναι το ίδιο ποτό: Απόσταγμα από τα ράκη των σταφυλιών (τα πατημένα σταφύλια), του οποίου η παραγωγή λέγεται ότι ξεκίνησε στο Άγιο Όρος το 14ο αιώνα και σταδιακά εξαπλώθηκε στη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θράκη, τη Θεσσαλία και την Κρήτη. Η απόσταξη γινόταν πάντα «κατ’ οίκον» στα «καζανέματα», που ξεκινούσαν μετά τον τρύγο -στα τέλη Οκτώβρη- και είχαν εορταστικό χαρακτήρα.
Τι μπαίνει στο καζάνι; Το τσίπουρο είναι εξ ολοκλήρου ένα απόσταγμα από σταφύλια, σε αντίθεση με το ούζο που προέρχεται από την απόσταξη διάφορων γεωργικών προϊόντων και όχι απαραιτήτως σταφυλιών.
Η πρώτη ύλη: Η βάση του τσίπουρου είναι οι φλούδες από τα πατημένα σταφύλια (στέμφυλα), οι οποίες αφήνονται να ζυμωθούν για ένα μήνα, ούτως ώστε τα σάκχαρά τους να γίνουν αλκοόλη.
Η απόσταξη: Στη συνέχεια, τα στέμφυλα αποστάζονται σε άμβυκες (ρακοκάζανα). Τα περισσότερα τσίπουρα αποστάζονται μία φορά, ωστόσο η γεύση και το άρωμά τους είναι ανώτερα όταν αποστάζονται δύο φορές. Για να καταναλωθεί το απόσταγμα, πρέπει πρώτα να αραιωθεί με νερό, μέχρις ότου οι αλκοολικοί του βαθμοί φτάσουν τους 40-45%.
Τι μπαίνει στο καζάνι; Το τσίπουρο είναι εξ ολοκλήρου ένα απόσταγμα από σταφύλια, σε αντίθεση με το ούζο που προέρχεται από την απόσταξη διάφορων γεωργικών προϊόντων και όχι απαραιτήτως σταφυλιών.
Η πρώτη ύλη: Η βάση του τσίπουρου είναι οι φλούδες από τα πατημένα σταφύλια (στέμφυλα), οι οποίες αφήνονται να ζυμωθούν για ένα μήνα, ούτως ώστε τα σάκχαρά τους να γίνουν αλκοόλη.
Η απόσταξη: Στη συνέχεια, τα στέμφυλα αποστάζονται σε άμβυκες (ρακοκάζανα). Τα περισσότερα τσίπουρα αποστάζονται μία φορά, ωστόσο η γεύση και το άρωμά τους είναι ανώτερα όταν αποστάζονται δύο φορές. Για να καταναλωθεί το απόσταγμα, πρέπει πρώτα να αραιωθεί με νερό, μέχρις ότου οι αλκοολικοί του βαθμοί φτάσουν τους 40-45%.
Με ή χωρίς γλυκάνισο; Το τσίπουρο με γλυκάνισο απαντάται σε πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας (π.χ. Βόλος, Λάρισα, Καρδίτσα). Η προσθήκη γλυκάνισου δίνει μια πιο γλυκιά και αρωματική γεύση στο τσίπουρο, ενώ στην περίπτωση αυτή, όταν προστίθεται πάγος ή νερό, το τσίπουρο θολώνει, όπως και το ούζο. Επίσης, στο εμπόριο κυκλοφορεί και τσίπουρο αρωματισμένο με κρόκο, που του χαρίζει ένα κιτρινωπό χρώμα.
Τι να γράφει η ετικέτα; Στην ετικέτα μιας φιάλης τσίπουρου επιτρέπεται να αναγράφεται:
● Η ένδειξη «τσίπουρο» ή «τσικουδιά», όχι όμως και η ονομασία «ρακή», η οποία, παρότι έχει επικρατήσει σε πολλές περιοχές της Κρήτης και της νησιωτικής Ελλάδας, σήμερα είναι κατοχυρωμένη τουρκική ονομασία.
● Οι ενδείξεις «Τσικουδιά Κρήτης», «Τσίπουρο Μακεδονίας», «Τσίπουρο Τυρνάβου» και «Τσίπουρο Θεσσαλίας», εφόσον το τσίπουρο έχει παραχθεί σε αυτές τις περιοχές.
●Η ένδειξη «με γλυκάνισο», εφόσον περιέχει αυτό το αρωματικό.
Με πάγο ή χωρίς; Σερβίρεται σκέτο και δροσερό -αλλά όχι παγωμένο-, σε μικρά ποτήρια. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, σερβίρεται και σε ψηλό ποτήρι με πάγο. Το τσίπουρο με γλυκάνισο συνήθως σερβίρεται με πάγο και νερό, όπως το ούζο.
Πριν ή μετά το φαγητό; Το τσίπουρο πίνεται ως ορεκτικό πριν από το φαγητό, με συνοδεία μεζέδων. Σε αντίθεση με το ούζο, το τσίπουρο (χωρίς γλυκάνισο) μπορεί να καταναλωθεί και μετά το γεύμα, ως χωνευτικό.
Με τι μεζέ; Το τσίπουρο παράγεται κατά κύριο λόγο σε ορεινά μέρη, γι’ αυτό και συνδυάζεται με «γήινα» και βαριά εδέσματα, όπως τσιγαριστά, τηγανητό ψωμί, σύγκλινο (παστό χοιρινό), λουκάνικα, τυριά, καυτερές πιπεριές κλπ. Στα τσιπουράδικα του Βόλου, από την άλλη μεριά, κυριαρχούν οι θαλασσινοί μεζέδες. Είναι προφανές ότι κάθε τόπος έχει τις ιδιαιτερότητές του, αλλά και κάθε πότης τα γούστα του. Πάντως, δεδομένου ότι το τσίπουρο δεν γλυκίζει, όπως το ούζο, θεωρείται ότι του ταιριάζουν πιο «δυνατοί», καυτεροί και πικάντικοι μεζέδες.
● Η ένδειξη «τσίπουρο» ή «τσικουδιά», όχι όμως και η ονομασία «ρακή», η οποία, παρότι έχει επικρατήσει σε πολλές περιοχές της Κρήτης και της νησιωτικής Ελλάδας, σήμερα είναι κατοχυρωμένη τουρκική ονομασία.
● Οι ενδείξεις «Τσικουδιά Κρήτης», «Τσίπουρο Μακεδονίας», «Τσίπουρο Τυρνάβου» και «Τσίπουρο Θεσσαλίας», εφόσον το τσίπουρο έχει παραχθεί σε αυτές τις περιοχές.
●Η ένδειξη «με γλυκάνισο», εφόσον περιέχει αυτό το αρωματικό.
Με πάγο ή χωρίς; Σερβίρεται σκέτο και δροσερό -αλλά όχι παγωμένο-, σε μικρά ποτήρια. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, σερβίρεται και σε ψηλό ποτήρι με πάγο. Το τσίπουρο με γλυκάνισο συνήθως σερβίρεται με πάγο και νερό, όπως το ούζο.
Πριν ή μετά το φαγητό; Το τσίπουρο πίνεται ως ορεκτικό πριν από το φαγητό, με συνοδεία μεζέδων. Σε αντίθεση με το ούζο, το τσίπουρο (χωρίς γλυκάνισο) μπορεί να καταναλωθεί και μετά το γεύμα, ως χωνευτικό.
Με τι μεζέ; Το τσίπουρο παράγεται κατά κύριο λόγο σε ορεινά μέρη, γι’ αυτό και συνδυάζεται με «γήινα» και βαριά εδέσματα, όπως τσιγαριστά, τηγανητό ψωμί, σύγκλινο (παστό χοιρινό), λουκάνικα, τυριά, καυτερές πιπεριές κλπ. Στα τσιπουράδικα του Βόλου, από την άλλη μεριά, κυριαρχούν οι θαλασσινοί μεζέδες. Είναι προφανές ότι κάθε τόπος έχει τις ιδιαιτερότητές του, αλλά και κάθε πότης τα γούστα του. Πάντως, δεδομένου ότι το τσίπουρο δεν γλυκίζει, όπως το ούζο, θεωρείται ότι του ταιριάζουν πιο «δυνατοί», καυτεροί και πικάντικοι μεζέδες.
Ποιο είναι πιο δυνατό; Οι αλκοολικοί βαθμοί του τσίπουρου συνήθως είναι υψηλότεροι από αυτούς του ούζου, οπότε το τσίπουρο μπορεί να θεωρηθεί πιο «δυνατό». Από την άλλη μεριά, όμως, το ούζο έχει τη φήμη ότι «χτυπάει στο κεφάλι». Η αλήθεια είναι ότι και τα δύο ποτά είναι εξαιρετικά αλκοολούχα και μπορούν εύκολα να προκαλέσουν μέθη. Πάντως, η φήμη που συνοδεύει το ούζο έχει αποδοθεί σε διάφορους λόγους, όπως στη ζάχαρη που μπορεί να περιέχεται στο «απλό» ούζο - ο συνδυασμός ζάχαρης και αλκοόλης προκαλεί γρηγορότερα μέθη. Ακόμη, εκτιμάται ότι ο πονοκέφαλος μπορεί να οφείλεται στα συναπόστακτα (ή ζυμέλαια, όπως η μεθανόλη) που μπορεί να περιέχει η αλκοόλη που προμηθεύονται οι αποσταγματοποιοί. Τέλος, ο πονοκέφαλος έχει αποδοθεί και στο ότι τα «απλά» ούζα δεν είναι εξ ολοκλήρου προϊόν απόσταξης, αλλά ανάμειξης συστατικών.
Πώς επιδρά; Το τσίπουρο (χωρίς γλυκάνισο) θεωρείται εξαίρετο χωνευτικό. Επίσης, χάρη στην αλκοόλη που περιέχει, προκαλεί αγγειοδιαστολή και μείωση της πίεσης. Ακόμη, έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες, γι’ αυτό, άλλωστε, και χρησιμοποιείται σε πολλά γιατροσόφια, όπως το ρακόμελο για το κρυολόγημα, αλλά και οι εντριβές και οι κομπρέσες με ρακή για τον πυρετό και τον πονοκέφαλο, αντίστοιχα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.